Geplaatst op 08 07 2018
Een belangrijk mijlpaal
De regering in haar regeerprogramma 2017 – 2021 getiteld “Ontplooien van Curaçao’s potentieel” aangegeven een integriteitunit in het leven te willen roepen met als doel bevordering van het integer handelen binnen het overheidsapparaat. De minister van Bestuur, Planning en Dienstverlening heeft daartoe een werkgroep ingesteld. De werkgroep op vrijdag jl. heeft haar eindrapport bevattende o.m. het organisatieplan, een implementatieplan en de betreffende wetsproducten ter oprichting van het Integriteitsunit aan minister Armin Konket van Bestuur, Planning en Dienstverlening. Minister Konket stelt zeer tevreden te zijn met de door de werkgroep geleverd werk.
De Raad van Ministers heeft het voorstel voor een Bureau Integriteit goedgekeurd. Dit is een belangrijk mijlpaal, aldus de minister Konket. Het voorstel gaat nu de adviesfase in. Hopelijk kan de Raad van Advies in afzienbare tijd het voorstel behandelen. Het streven is om het ontwerp landsverordening Bureau Integriteit begin oktober aan de Staten aan te bieden voor behandeling. Het Bureau speelt een belangrijke rol bij het bevorderen van integriteit in het algemeen en bij de preventie van integriteitschendingen maar ook hethandhaven van integriteit en zodanig disciplinair optreden tegen inbreuken op de integriteit.
Vertrouwen van de burger in de overheid is van essentieel belang
Hij is de mening toegedaan dat ambtenaren een hoge verantwoordelijkheidsbesef dienen te hebben en loyaal moeten zijn aan het bestuur. Dit stelt hoge eisen aan hun vermogen om bij de uitoefening van hun functie zorgvuldig en effectief te opereren in een omgeving waar zij steeds worden blootgesteld aan uitdagingen die hun integriteit op de proef stelt. Dat maakt de positie van de ambtenaren kwetsbaar. Het is van essentieel belang dat de burger vertrouwen heeft in het functioneren van de overheid. Dat vertrouwen van de burger kan alleen maar gewonnen, behouden en versterkt worden als de kwaliteit, de onkreukbaarheid en de zorgvuldigheid van de Curaçaose overheid en dus de integriteit boven elke twijfel zijn verheven. Een kwalitatief hoogwaardig overheidshandelen vereist een kwalitatief hoogwaardig ambtenarenapparaat. Het Bureau Integriteit heeft hierin een rol te vervullen.
Bestaande wettelijke mechanismen niet toereikend
De overheid heeft verschillende mechanismen ontwikkeld om het integer handelen van de ambtenaar te bevorderen en het oneigenlijk gebruik van positie, bevoegdheden en kennis ter bevoordeling van zichzelf of anderen te voorkomen. Deze mechanismen zijn onder meer neergelegd in de Landsverordening Materieel Ambtenarenrecht en het Wetboek van Strafrecht. Hoewel er tal van wettelijke mechanismen bestaan om integriteit binnen het overheidsapparaat gestalte te geven, heeft Transparency International in haar rapport uit 2013, getiteld “National Integrity System Assessment: Curaçao 2013’, geconstateerd dat het binnen het overheidsapparaat ontbreekt aan effectieve uitvoering van de integriteitsregels.
Maatregelen ten behoeve van effectieve uitvoering van de integriteitsregels
Hiertoe is onder meer in augustus 2017 een algemene gedragscode voor ambtenaren ontwikkeld en gecommuniceerd met de ambtenaren. Daarbij zijn er ambtenaren aangesteld die trainingen over de gedragscode op de werkvloer zullen verzorgen, de zogenoemde facilitators. Tevens is gestart met een speciaal voor Curaçao op maat gesneden ‘Leergang voor vertrouwenspersonen integriteit’. Negen deelnemers van uiteenlopende overheids- en semi-overheidsdiensten hebben een basisopleiding met goed gevolg afgerond. Thans wordt gestaag gewerkt aan het per januari 2019 oprichten van het Bureau Integriteit. Met deze acties hoopt de regering de door Transparency International geconstateerde gebreken, te herstellen.
Plaats van het Bureau Integriteit
Het Bureau Integriteit krijgt een plaats binnen de overheid, omdat de gedachte is dat de overheid moet worden voorzien van een stevig zelfreinigend mechanisme. Belangrijk is dat hiermee het signaal wordt gegeven dat de overheid zelf in staat is om haar eigen integriteit te bewaken en integriteit op de werkvloer te verbeteren. Ook is de drempel voor ambtenaren om zich te wenden tot een Bureau lager dan wanneer de uitvoering van de taken waarmee het Bureau is belast, buiten het apparaat zou zijn geplaatst. Dit is een belangrijke randvoorwaarde voor het succesvol kunnen uitoefenen van de preventieve taak van het Bureau. Door de interne positionering zal het Bureau zich ontwikkelen tot een gewaardeerde, professionele, kritische en betrouwbare partner voor de ambtelijke leiding.
Onafhankelijkheid van het Bureau Integriteit
Tegelijkertijd dient het Bureau in zijn functioneren onafhankelijk te zijn om elke schijn van beïnvloeding door het bestuur of leidinggevenden te voorkomen. Omdat het Bureau onderdeel uitmaakt van het overheidsapparaat, is er gewerkt aan een wettelijk kader waarin voldoende (wettelijke) mechanismen zijn gecreëerd om de onafhankelijke taakuitvoering van het Bureau te garanderen. Deze mechanismen zijn:
– Een Commissie van Toezicht Integriteit die toezicht houdt op het functioneren van het Bureau, opdat de werkzaamheden van het Bureau op een objectieve, zorgvuldige en controleerbare manier worden uitgevoerd
– De minister kan het Bureau geen aanwijzingen geven
– De benoeming, schorsing en het ontslag van de directeur van het Bureau geschiedt op bindende voordracht van de Commissie van Toezicht Integriteit;
– De benoeming, schorsing en het ontslag van de medewerkers van het Bureau geschiedt op bindende voordracht van de directeur van het Bureau
– Disciplinaire maatregelen tegen de directeur van het Bureau kunnen pas worden genomen, na een schriftelijk voorstel van de Commissie van Toezicht Integriteit.
De Commissie van Toezicht Integriteit bestaat uit een door de Procureur Generaal voorgedragen lid, een door de Algemene Rekenkamer voorgedragen lid, en een door de Ombudsman voorgedragen lid. De voordracht van de leden geschiedt schriftelijk en is bindend. Deze commissie ziet toe op het functioneren van het Bureau. De Commissie van Toezicht keurt onder meer het jaarplan en de begroting goed op voorstel van de directeur Bureau Integriteit en evalueert het functioneren van de directeur Bureau Integriteit. De leden van de Commissie van Toezicht worden voor een tijdvak van 5 jaren bij landsbesluit benoemd. In dat landsbesluit worden regels gesteld ten aanzien van de werkwijze van de commissie, het voorzitterschap en het secretariaat van de commissie, de kosten van de commissie en de vergoeding van de leden.
