Kasonan di Dengue ta di preokupashon - Informashon tokante Gobièrnu di Kòrsou

Notisia

Ministerio konserní Salubridat Públiko, Medio Ambiente i Naturalesa
 

Kasonan di Dengue ta di preokupashon

Publiká riba 02 Aprel 2024

WILLEMSTAD – For di fin di aña ta vigilando e malesanan transmití via sangura ku mas dedikashon komo ku den e region di Karibe i tambe Sentro- i Sur Amerika ta reinando un situashon alarmante di kasonan di Dengue.

Tin algun siman kaba ku departamento di Epidemiología ta opservá un oumento leve den kasonan di Dengue. Dor ku resien a opservá un oumento mas supstansial a aktivá ampliashon di kontrol di parti di e departamento di Technisch Hygiënische Zaken (THZ) pa ku fokonan di sangura, e.o. esun Aedes aegypti. E sangura Aedes aegypti ta e “vector” o sea ku ta transmití/pasa e malesanan di Dengue, pero tambe di Chikungunya i Zika. Mester remarká ku kontrolnan pa ku lugánan di brui di e sangura ta un trabou ‘non-stop’ di henter aña, kaminda nos tim ta bishitá entre otro kasnan di hende grandi, krèshnan, negoshinan ku ta akumulá táyer, kasnan ku renbak i mas.

Na momentu di un ‘outbreak’ di kasonan di Dengue, e trabounan ta fokùs tambe riba adrèsnan di posibel kasonan den sierto áreanan. Durante di inspekshon di e tim ta señalá kaminda e sangura ta brui, i ta konsientisá dor di siña i yuda e habitante pa eliminá esaki. Nos ta pidi komunidat di Kòrsou su koperashon pa asina nos por kontinuá pa realisá e trabounan akí. Ademas di esaki a kuminsá ku un kolaborashon ku CTB i sektor di Tursimo pa asina logra informá e turista kon e por prevení pikánan di sangura i tambe informá, eduká i kontrolá hotèlnan i otro lugánan di hospedahe.
Den koperashon estrecho ku CMC nos ta haña informashon di kasonan di Dengue ku e keda hospitalisá. Di análisis preliminario por konkluí ku na tur tabatin 73 kaso de pashèntnan ku a keda hospitalisá relashoná ku Dengue. Un tersera parti ta trata di mucha i hóben mas yòn ku 20 aña; 20% ta trata di adulto grandi mas ku 64 aña.

Tambe di raportahe di CMC por a konkluí ku Dengue a eksigí 3 morto. E personanan tabata entre 20 i 40 aña. For di e delaster update di CMC tin dos persona ainda hospitalisá.

GMN ke enfatisá ku e problema di sangura i e malesanan ku ta keda transmití via piká di sangura ta un problema di nos tur. Sin kolaborashon di henter e pueblo nos no por logra kontrolá i kaba ku sangura na Kòrsou. Nos ta pidi un i tur pa revisá rondó di bo kas, bo kurá i bo kaya pa shushi i potoshi ku lo por kontené awa pa evitá ku sangura por multipliká. Tur resipiente ku por wanta awa ta un posibel fuente pa un sangura por pone webu. Mester hasi tur esfuerso pa limpia i ordená nos alrededor pa asina logra baha e kantidat di sangura.

Entretantu un yamada urgente ta bai na tur hende pa tuma un òf mas akshon. Nan ta lo siguiente:

AKSHON NA KAS
• Kontrolá paden di kas pa bo no tin pòchi mata ku awa aden den kual sangura por pone su webunan. Por evitá sangura di pone webu den esaki dor di remplasá e awa ku tera òf kambia e awa un biaha pa siman. Kontrolá e skòter bou di pòchi; pone santu òf tera den e skòter. Aquarium ku awa pará sin piská aden tambe por sirbi komo lugá kaminda
sangura por pone webu aden. Pone piská den esaki. Por último semper por pasa tuma entre otro e produktonan B.T.I òf ABATE® na Piscaderaweg 49 pa trata e awa ku ta pará.
• Kontrolá pafó di kas dor di kana rònt den kurá kaminda bo ta biba. Paga bon tinu kamindanan ku ta skur i sukú manera bou palu kaminda ku por tin artefaktonan manera hèmber, bleki, tayer, bòter, foam di kuminda, kos di hunga i hasta baki di awa pa kachó òf otro animal. Por hasi lo siguiente: Tira lokual bo no usa afó. Kaminda no por eliminá esaki, bora esaki den bòm di manera ku awa no por keda pará òf yena esaki ku tera.
• Kontrolá bo renbak òf baki ku ta fangu awaseru. E mihó kos ta pa pone piská den e baki òf renbak.
• Si bo ta usa barí òf e konteinernan di plèstik pa fangu awa, tira abate den esakinan.
• Kòrda riba goot ku por tin blachi aden i ta wanta awa. Limpia esaki.
• Berpùt ku ta habrí òf ku skernan asta hopi chikitu, tambe ta sirbi pa lugánan kaminda sangura ta bai pone webu. Laga sera esakinan hermétikamente. Tambe por tira kerosin den berput, pero kòrda ku esaki ta un medida temporal komo ku e kerosin ta evaporá.
• Protehá bo mes kontra piká di sangura dor di hunta bo kurpa ku repelentenan ku ta kontené e ingrediente DEET òf Picaridin. Por haña esakinan na botika i supermerkadonan.

AKSHON PA NEGOSHINAN
• Lugánan kaminda tin industria di bendementu di outo segunda mano, kontratista, lasmentu, boteyamentu i lugánan di flor mester evitá ku tin kosnan pará ku awa aden.
• Tayer ku awa aden ta forma un lugá perfekto kaminda sangura gusta pone su webunan aden. Tayer ta skur i e awa su temperatura den e tayer ta perfekto pa sangura. Luganan di tayer mester pone tur tayer bou di dak òf tira tayernan ku no tin uso afó.
Eksperensha ta mustra ku loke ta regardá flitmentu masal, por krea resistensia serka sangura. Flitmentu ta mata solamente e sangura adulto i no tin efekto riba esnan ku ta den proseso di bira adulto. Djis despues nos ta haña un kantidat di sangura nobo for di webunan ku a brui.

Gobièrnu só no por kaba ku e sangura. Sangura por keda eliminá si nos eliminá tur posibilidat kaminda sangura por pone webu aden. Hasi bo parti. Nos lema ta: YUDA NOS YUDA BO!

Ministerio di Salubridat Públiko, Medio Ambiente i Naturalesa ta keda disponibel pa e siguiente servisionan:
– Pa petishonnan tokante informashon i konsientisashon por manda video òf voice via WhatsApp na 524-0856.
– Pa HOTLINE di THZ por manda video òf voice via WhatsApp na 527-0854.
– Pa ABATE por pasa di djaluna pa djabièrnè na Piscaderaweg #49 entre 8’or pa 11:45’or di mainta.