Plan integral pa atendé ku reto(nan) riba un manera strukturá. - Informashon tokante Gobièrnu di Kòrsou

Notisia

Ministerio konserní Asuntunan General i Promé Minister
 

Plan integral pa atendé ku reto(nan) riba un manera strukturá.

Publiká riba 31 Ougùstùs 2018

Gobièrnu ta analisá rekomendashonnan di CFT

Willemstad – Gobièrnu a tuma nota di e karta fechá 29 di ougùstùsdi ‘College Financieel Toezicht’ (Cft). 
Cft den su karta ta bisa ku nan ta sumamente preokupá ku e situashon finansiero-ekonómiko ku Kòrsou ta aden i ta hasi un yamada riba Gobièrnu pa traha ku diligensia riba solushonnan strukturá pa garantisá finansa públiko sostenibel.

Cft ta konkluí ku nan ta premirá ku Kòrsou su presupuesto pa 2018 lo no ta balansá pa vários motibui  ku presupuesto di Kòrsou ta sera aña 2018 ku un défisit. Esei tin di aber ku 5 aspekto,segun Cft:

  1. Entradanan di impuesto lo ta mas abou ku a proyektá;
  2. Parti di medidanan tuma den presupuesto pa baha gastu lo no keda realisá;
  3. Kresementu ekónomiko negativo 1.6% enbes di 0.3% positivo kalkulá;
  4. No tin garantia ku dividendonan di NV’s di gobièrno ta keda pagá;
  5. Tin algun riesgo ku no a keda bon kuantifiká i tradusí den presupuesto e.o. Hospital Nobo Otrabanda (HNO) i Refineria di Kòrsou (RdK) en konekshon ku refineria).

Cft ta spera ku e presupuesto di Gobièrnu ta sera 2018 balansá i pa logra esaki e ta proponé entre otro e siguiente pasonan:

  1. Implementá verplichtingenstop’di forma inmediato, esei kier men ku Gobièrnu lo hasi solamente gastu ku ya Gobièrnu ta mará na dje, i lo no inisiá kompromisonan nobo;
  2. Presentá medidanan adishonal (sea baha gastu òf subi entrada) pa un montante di 82 mion florin;
  3. Ahustá e ‘actiematrix’ i inkluí medida adishonal den presupuesto i enforsá e kontrol riba ehekushon;
  4. Tuma akshonnan pa garantisá ku entrada di dividendo di NV’s di Gobièrnu ta keda konkretisá;
  5. Kuantifiká e riesgonan di HNO, Sehos, FKP i RdK i eventual efekto ku esakinan tin pa presupuesto 2018.

Finalmente, Cft ta indiká di lo informá ‘Rijksministerraad’ konforme i ta hasi un petishon na Gobièrnu pa reakshoná riba nan rekomendashonnan dentro di 2 siman.

Gobièrnu ta analisá e rekomendashonnan di Cft i ta tuma nan seriamente den konsiderashon.

Sinembargo, Gobièrnu ta di opinion ku no ta sin mas por implementá tur e rekomendashonnan di Cft sin konsiderá nan efektividat i impakto den nos sirkunstansianan aktual.

E situashon finansiero-ekonómiko ku Kòrsou pa pasando aden pa gran parti ta kousá pa sirkunstansianan / aspektonan ku ta fuera di kontròl di Gobièrnu.

Ta bon pa ilustrá ku Gobièrnu ya kaba a tuma diferente medida den presupuesto 2018 e.o. a implementá ‘verplichtingenstop’ riba ‘kapitaaldienst’; a baha gastu ku mas ku 28 mion; a redusí supsidio na fundashonnan ku 15%; riesgonan di Insel Air i FKP a keda kubri i alabes a tene kuenta ku un montante di 48 mion pa kubri parti di e défisit di 2017. Ademas a kòrta / retené 5% di ‘gewone dienst’ foi tur ministerio.

Gobièrnu ta di opinion ku implementashon di un ‘verplichtingenstop’ general riba ‘gewone dienst’ na e momentu aki tin efekto kontra-produktivo. Medida adishonal pa subi entrada pa rekobrá 82 mion den un ekonomia ku tin un kresementu ekonómiko negativo di 1.6% manera indiká pa Banko Sentral (CBCS), tampoko ta realista.

Esaki ta trese kuné ku Gobièrnu mester di mas espasio pa kubri e défisit di aña 2017 den mas aña (p.e. 5 aña enbes di 3 aña) manera akordá primeramente ku Cft.

Gobièrnu tin un plan integral i struktural prepará pa atendé ku nos situashon finansiero-ekonómiko, pasobra Gobièrnu a konstatá ku Kòrsou su retonan ta mas grandi ku solamente un défisit riba presupuesto.

Gobièrnu ta prepará pa hiba e diskushon riba e situashon finansiero-ekonomiko ku Korsou ta aden awor aki riba plano polítiko mas haltu den reino.
Gobièrnu ta konsiente ku nos problemanan ta basta agudo, manera Banko Sentral tambe a trese dilanti e dianan aki. E desaroyonan na Venezuela a afektá Kòrsou hopi impaktante i na vários manera. Esei kier men ku básikamente Kòrsou mester entamá un variedat di akshon intensivo pa drecha nos ekonomia, nos proseduranan i tambe nos aparato gubernamental. Esei no ta un meta riba su mes tampoko. Ta nesesario pa funshoná mihó i ku un presupuesto balansá, pasobra di e forma aki por duna e atenshon i alabes hasi e invershon nesesario pa kontrarestá pobresa i otro retonan sosial ku nos famianan i barionan na Kòrsou ta pasa aden.

Tur nos retonan al final ta keda reflehá bèk den presupuesto komo un défisit, pasobra tur reto tin konsekuensianan finansiero. Pero e orígen di nos retonan ta den nos ekonomia, i den funshonamentu di nos aparato gubernamental i su proseduranan. Gobièrnu ta konsiente ku e aparato gubernamental no ta funshoná ainda na un manera optimal, efisiente i efektivo. Gobièrnu ke laga niun duda ku hopi empleado públiko ta traha hopi duru. No opstante tin espasio pa hopi mehorashon den funshonamentu di nos aparato den su totalidat.

Por mehorá di forma serio i duradero hopi aspekto di nos ekonomia, nos proseduranan i nos aparato públiko, pa asina nos presupuesto por keda strukturalmente tur aña den balansa.  Esaki lo rekerí sigur ekonomisashon, pero tambe invershon. Den un forma balansá por desaroyá nos pais pa tur siudadano tin probecho. Gobièrnu ke atendé esaki na un manera balansá i duradero. Asina no solamente nos presupuesto ta drecha, adishonalmente di un forma real nos ta hasi uso di e full potensial di nos hende, nos kompanianan i nos isla, manera Gobièrnu a komprometé su mes na dje den e programa di gobernashon 2017-2021.