Temporada di Orkan 2019 - Informashon tokante Gobièrnu di Kòrsou

Notisia

Ministerio konserní Tráfiko, Transporte i Planifikashon Urbano
 

Temporada di Orkan 2019

Publiká riba 27 Mei 2019

Temporada di Orkan 2019

Tur aña Servisio Meteorológiko Kòrsou (MDC) ta para ketu na komienso di temporada di orkan pa nos region, pa informá i konsientisá públiko, relashoná ku e peligernan di orkan. E temporada di orkan ta kuminsá 1di yüni i lo terminá 30 di novèmber. Den e lunanan aki por spera formashon di algun siklon tropikal riba partinan di Osean Atlántiko, Laman Karibe i Golfo di México. Un tormenta tropikal por wòrdu generá i por sigui oumentá na forsa i bira un orkan. Naturalmente, mirando ku ta fenómenonan di naturalesa, e sistemanan aki tambe por wòrdu generá sea promé òf despues di e lunanan menshoná.

E aña aki MDC ke enfoká riba e tema di mitonan (ideanan eróneo) relashoná ku orkan serka nos. E tipo di mitonan aki ta impedí hende di tuma sierto akshon ora Servisio Meteorológiko, Outoridatnan òf Tim di Kalamidat duna konseho. Konsekuentemente e hendenan aki ta pone nan bida na peliger innesesariamente, dor di no sigui e konsehonan na tempu.

E mito mas konosí ta ku nos ta keda pafó di e zona di orkan, pues nos no tin nodi di prepará pa orkan. Todo lo kontrali! Nos ta keda na parti sùit di e zona. Historia ta siña nos ku tabatin daño konsiderabel den transkurso di último añanan. Bientu di Tormenta Tropikal Joan na 1988 a okashoná daño na vários kas, tantu na Boneiru komo Kòrsou. Laman brutu di Orkan Lenny na 1999 a kousa hopi daño na kostanan di Aruba, Boneiru i Kòrsou. Bientu di Tormenta Tropikal Bret na 1993 a okashoná daño na vários dak di kas, Áwaseru torensial di Orkan Ivan na 2004 a kousa inundashon na Aruba, Laman brutu di Tormenta Tropikal Omar na 2008 a kousa daño na nos kosta sùit, áwaseru torensial di Tormenta Tropikal Tomás na 2010 a kousa inundashon na parti ost di Kòrsou i laman brutu di Orkan Matthew na 2016 a kousa daño na nos kosta sùit.

E siguiente pensamentu tambe ta un mito. E aña aki ta pronostiká un temporada ku un kantidat di sistema sigun òf bou di promedio pa region di Karibe i Merka, pues no tin nodi di preokupá. Pronóstiko di temporada no ta duna ningun indikashon unda e sistemanan lo pasa. Na aña 1992 a pronostiká un temporada ku aktividat abou i en bèrdat tabata un temporada ketu, pero no pa Miami i bisindario, ora ku Orkan Andrew a pasa riba nan komo un orkan di kategoria 5! Temporada 2010 tabata basta aktivo, pero pa Kòrsou, Tomás komo tormenta tropikal suak a trese áwaseru torensial, kousando hopi inundashon. Temporada 2017 tabata basta aktivo. Pa Puerto Rico i Islariba e tabata esun mas distruktivo den historia, ora ku Orkannan Irma i Maria a pasa riba nan. Pero pa nos na Kòrsou e tabata un temporada bastante trankil.  

E tres efektonan di un siklon tropikal ta (1) bientu hopi duru durante di vários ora, (2) áwaseru torensial i (3) laman hopi brutu i haltu. Bientu duru por ranka dak di kas bai kuné, basha palu abou, ophetonan por wòrdu lansá i bentá riba kas i outonan. Áwaseru torensial por kousa inundashon ku ta sòru ku kasnan i kaminda por inundá. Laman brutu por kibra pirnan i botonan ku ta mará, pero tambe laman por subi tera i kousa inundashon na hotèlnan òf kasnan pegá ku kosta. Ta bon pa indiká ku no nesesariamente tur tres efekto lo afektá nos isla. Tormenta Tropikal Joan (1988) su efektonan tabata prinsipalmente daño kousá dor di bientu fuerte. Orkan Lenny (1999), Tormenta Tropikal Omar (2008) i Orkan Matthew (2016) tabatin impakto na Kòrsou ku espesialmente laman brutu. Ivan (2004) i Tomás (2010) ku áwaseru torensial na respektivamente Aruba i Kòrsou.