UPDATE SITUASHON MUNDIAL DI NOVEL CORONA VIRUS-2019 (2019-NCOV) - Informashon tokante Gobièrnu di Kòrsou

Notisia

Ministerio konserní Salubridat Públiko, Medio Ambiente i Naturalesa
 

UPDATE SITUASHON MUNDIAL DI NOVEL CORONA VIRUS-2019 (2019-NCOV)

Publiká riba 12 Febrüari 2020

Ministerio di Salú, Medio Ambiente
i Naturalesa ta informá ku

Update situashon mundial di Novel Corona Virus-2019 (2019-nCoV)

WILLEMSTAD – Ministerio di Salú, Medio Ambiente i Naturalesa (GMN) ta informá ku ta kontinuando ku e trabounan nesesario pa prevení entrada di e vírùs pa un tempu mas largu posibel i detektá kasonan ku lo por yega Kòrsou mas lihé posibel.

Situashon mundial di Corona vírus-2019

A identifiká kaso den e siguiente paisnan: China, Tailandia, Singapur, Hapon, Hong Kong, Sur Korea, Oustralia, Alemania, Merka, Taiwan, Macau, Malasia, Vietnam, Fransia, Union di Emiratonan Arabe, Canada, India, Italia, Rusia, Filipinas, Gran Bretaña, Nepal, Kambodia, Bèlgika, Spaña, Finlandia, Suesia i Srilanka. Na tur a konfirmá 24.607, gran mayoria, 99%, ta di China mes (24.391). Di tur kaso konfirmá 494 (esta 2%) a fayesé.

Miéntras tantu Organisashon Mundial di Salú (WHO) a deklará Novel Corona Vírus (2019-nCoV) un malesa di interes internashonal. Esaki ta enserá ku tur pais ta responsabel di intensifiká medidanan di vigilansia epidemiológiko i vigilansia na Ports of Entry (Airport i Haf).

E rekomendashon di biahe ta pa NO BIAHA pa Region Wuhan i si no ta estriktamente nesesario mihó NO BIAHA pa China.

Preparashon i Trabounan

Departamento di Epidemiologia di Ministerio GMN ta den kontakto ku tur partner ku tin di haber ku identifikashon di e promé posibel kaso i tratamentu di esaki. Esaki ta inkluí entre otro Curaçao Airport Partners (CAP), Curaçao Tourism Board (CTB), Curaçao Hospitality and Tourism Association (CHATA), Curaçao Medical Center (CMC), Analytisch Diagnostisch Centrum (ADCnv) i Imigrashon.  Tur kolaborashon ta keda palabrá teniendo na kuenta tur posibel senario na momentu ku detektá un kaso sospechoso.

Identifikashon di posibel Kaso i Monitoreo

Ta trahando ku outoridatnan kompetente i grupo nan di interes pa identifiká individuo i/òf gruponan ku a biaha di China bin Kòrsou. Kada persona ta risibí informashon di e infekshon, e síntomanan, kiko pa hasi i ken pa tuma kontakto kuné si ta nesesario.

Ta urgí tur ku ta bin bèk for di China pa tene kuenta ku posibel síntoma durante 14 dia despues di sali for di e region. Personal di GGD ta keda monitoriá si e persona a desaroyá síntoma di infekshon. E síntomanan ta inkluí: keintura (mas haltu ku 38°C), tosamentu, doló di garganta, nanishi ta kore, kansansio, problema pa hala rosea.

Durante e periodo di 14 dia, miéntras ku e persona no tin síntoma, e persona tin tur libertat di move tur kaminda, sin restrikshon. Evidensia di e vírùs nobo aki ta mustra ku e kasonan detektá a keda kontagiá dor di personanan ku tin síntoma.

Si identifiká posibel kaso (persona ku ta bin for di e region i tin síntoma di fèrkout) riba aerolinea òf na yegada na aeropuerto, lo kompañá e persona na un di e áreanan designá pa isolashon te ora personal di GGD por hasi e trabounan nesesario. Ademas, personanan ku tabata den serkania di e posibel kaso durante buelo, inkluso personal di kabina, lo keda di monitòr durante 14 dia largu.

Kiko ta Corona Vírùs

Corona vírùs ta un famia di vírùs ku ta duna komunmente fèrkout i tin bes malu di barika. Esun aki ta un nobo pa e ser humano, kiemen tur hende por pega kuné. Ademas e promé kasonan na China a indiká ku e Corona vírùs aki por duna problema respiratorio severo i por kousa morto.

Esakinan ta e posibel síntomanan:

  • Keintura (mas haltu ku 38°C). Tin algun hende ku kisas lo no desaroyá keintura, manera adulto mayó, mucha chikitu i persona ku defensa abou (immunosuppressed)
  • Tosamentu
  • Doló di garganta
  • Nanishi ta será / ta kore / nistermentu
  • Kansansio, kurpa sin grasia
  • Problema pa hala di rosea

Tur informashon relashoná ku 2019-nCoV ta den desaroyo i ta kambia diariamente, pa awor aki ta konsiderá ku sierto gruponan ta kore mas riesgo di desaroyá malesa severo unabes nan keda infektá. E gruponan aki ta: hende riba 65 aña, mucha chikí, hende di

kualkier edat ku ta sufri di un malesa króniko manera asma, sikkelcel, diabétis, problema di kurason i nir, i hende ku sistema di defensa suak pa motibu di malesa, tratamentu òf remedi.

Kon por prevení 2019-nCoV

Na e momentonan aki no ta eksistí vakuna kontra e vírùs 2019-nCoV. Pero por hasi otro kosnan ku ta yuda prevení ku bo ta wòrdu kontagiá ku e vírùs aki.

E vírùs ta sali for di kurpa di e persona malu via di nistermentu, tosamentu i asta papiamentu.

  • Di e forma aki e por pasa dirèkt via airu i pega un otro hende via di halamentu di rosea.
  • Ku man shushi tambe nos mes por introdusí e vírùs den nos kurpa via wowo, nanishi i boka.

Pa redusí e chèns di pega ku e vírùs 2019-nCoV ta rekomendá pa: Evitá di ta den serkania di hendenan malu. Laba man frekuentemente ku awa i habon, si esaki no ta disponibel por usa djèl ku mínimo 60% di alkohòl (hand sanitizer). No mishi ku wowo, nanishi i boka pa evitá ku bo ta introdusí e vírùs den bo kurpa.

En General

Semper den malesanan kontagioso di e aparato respiratorio ta konta ku mester praktiká reglanan di higiena ora ta nister i tosa, usa lensu di papel (despues di uso benta afó), tambe por usa e doblá di bo kokoti pa nister i tosa aden. Laba man frekuentemente ku awa ku habon durante 20 sekònde (kantika di happy birthday). Sigur laba man despues di nister, tosa i bai baño. Limpia i desinfektá superfisienan i ophetonan ku por ta kontaminá. Si abo ta malu limitá kontakto ku otronan pa evitá ku bo ta pega nan ku e vírùs.