Door de laatste ontwikkelingen in ons buurland Venezuela zijn de thema’s asiel en bescherming momenteel aandachtspunten op Curaçao. In het verleden hebben verschillende organisaties, instituten, lokale en internationale belangengroepen hun mening naar voren gebracht over de manier waarop Curaçao de toestroom van Venezolaanse immigranten aanpakt. Verschillende van deze entiteiten hebben hun bezorgdheid voor de Venezolaanse gemeenschap geuit en pleiten om een verbetering in de behandeling van personen die op zoek naar een betere toekomst, vanuit Venezuela naar Curaçao reizen. De Regering van Curaçao heeft diverse verzoeken van internationale journalisten gekregen, die personen willen interviewen, hun situatie willen onderzoeken en zelfs over onder andere de gevangenis op Curaçao, ‘Sentro di Detenshon i Korekshon Kòrsou’ (SDKK) een rapport willen opstellen. De groeiende belangstelling is begrijpelijk. Echter is het bezoek van de pers aan SDKK, vooral aan de barrakken voor ongedocumenteerden, om veiligheidsredenen tijdelijk beperkt. Door middel van dit persbericht geeft de regering op basis van onder andere de lokale wetten, internationale verdragen, buitenlandse betrekkingen en de sociaal economische realiteit van ons land, uitleg van haar positie en beleid met betrekking tot dit thema.
Verblijfsvergunning
Curaçao heeft een normale toelating- en uitzettingsprocedure die open is voor alle vreemdelingen (inclusief die uit Venezuela) die zich in verband met o.a. arbeid, familie bezoek, studie of investeringen in ons land willen vestigen. Als betrokkene aan alle vereisten die in de wet en het beleid zijn vastgelegd voldoet, komt hij/zij in aanmerking voor een verblijfsvergunning. Als een persoon zich via de normale procedure aanmeldt maar niet aan de desbetreffende vereisten voldoet, wordt de vergunning geweigerd. Als de persoon op dat moment op Curaçao verblijft, moet hij/zij evenals hetgeen in alle landen ter wereld gangbaar is, het land verlaten. Als hij/zij dit niet doet, verblijft hij/zij ongedocumenteerd en zonder geldig verblijfstitel in ons land. Een persoon die de normale procedure wil volgen moet zich aanmelden bij de Toelatingsorganisatie (TO).
Internationale Vluchtelingenverdragen
Aan de andere kant zijn er personen die vanwege het feit dat hun leven in eigen land gevaar loopt, persoonlijke bescherming in een ander land verzoeken. In dit geval kan een persoon asiel aanvragen. Asiel betekent dat een land een vreemdeling adopteert en voor zijn/haar veiligheid, huisvesting, gezondheid, werk en algemeen welzijn zorg draagt. Dit staat beschreven in het Internationale Vluchtelingenverdrag. Curaçao is echter niet aangesloten bij dit verdrag en heeft ook geen wetten met betrekking tot het onderhavige thema geformuleerd. Het feit dat Curaçao deel vormt van het Koninkrijk der Nederlanden en dat Nederland verbonden is aan het Internationale Vreemdelingenverdrag, betekent niet dat Curaçao verplicht is om zich ook hier bij aan te sluiten. Elk autonoom land kan beslissen of zij op basis van haar eigen realiteit zich bij een verdrag aansluit. In dit geval zijn bijvoorbeeld Aruba en de BES-eilanden wel verbonden aan het verdrag.
Het Europees Verdrag Voor de Rechten van de Mens
Curaçao is wel lid van het Europees Verdrag Voor de Rechten Van De Mens (EVRM). EVRM stelt in artikel 3 dat het verboden is om mensen te martelen, mishandelen of op een onmenselijke of denigrerende wijze te straffen. Op basis van dit artikel heeft jurisprudentie het beginsel uit het internationale recht ‘non-refoulement’ geformuleerd. Dit betekent dat een regering een persoon niet terug kan sturen naar zijn/haar land van herkomst als hij/zij gevaar loopt om door de autoriteiten in dat land te worden gemarteld, mishandeld of op een onmenselijke of denigrerende manier te worden gestraft. Aangezien Curaçao lid is van het EVRM-verdrag moet zij zich aan deze principe houden.
Procedures in het kader van EVRM3
Om deze reden, heeft de regering een procedure opgesteld voor de behandeling van vreemdelingen, die Curaçao binnenkomen en zich aanmelden om bescherming en aangeven dat ze niet naar hun land van herkomst terug kunnen gaan omdat hun leven daar gevaar loopt of omdat ze daar mishandeld of gemarteld zullen worden. Vreemdelingen die naar Curaçao reizen en die een verzoek om bescherming willen indienen moeten eerst een procedure doorlopen voordat ze voor bescherming door het land Curaçao in het kader van artikel 3 EVRM in aanmerking kunnen komen. De vreemdeling moet zich onmiddellijk bij binnenkomst aan de officiële grens van Curaçao (bijvoorbeeld bij de luchthaven) bij de officiële autoriteiten op Curaçao en bij geen enkel andere organisatie aanmelden. Hij/zij moet voldoende argumenten naar voren brengen om te rechtvaardigen dat zijn/haar leven gevaar loopt en dat hij/zij dus niet naar zijn/haar eigen land van herkomst terug kan. De United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) wil graag mensen helpen die zich om bescherming willen aanmelden. De regering heeft echter de verantwoordelijkheid op zich genomen met betrekking tot de registratie van personen, die op de een of andere manier bescherming zoeken. De regering beoordeelt deze zaken volgens haar eigen beleid. Op het moment dat blijkt dat een persoon bescherming nodig heeft, zal UNHCR volgens de procedure bij het proces betrokken worden om zorg te dragen voor de allocatie van de persoon in een land dat wel bij het Vreemdelingenverdrag is aangesloten. Dit beleid is in overeenstemming met internationale wetten. Als er indicaties zijn dat de argumenten van de persoon ongegrond zijn, dan zal de persoon het land moeten verlaten. Als hij/zij dit niet doet, verblijft hij/zij ongedocumenteerd op Curaçao.
Communicatie
Op dit moment voeren het Ministerie van Justitie en het Ministerie van Algemene Zaken verschillende trajecten uit om te communiceren over het proces dat een persoon moet doorlopen om zich om bescherming aan te melden. De persoon die zich om bescherming wil aanmelden kan via de website van de regering informatie krijgen inzake de complete procedure. De regering heeft een bijeenkomst georganiseerd om het publiek over dit onderwerp te informeren. Er worden door de overheid ook andere communicatietrajecten opgestart opdat alle personen in de justitiële keten en zij die zich om bescherming willen aanmelden voldoende geïnformeerd zijn.
Er is een verschil tussen de normale toelatingsprocedure en de procedure op basis van EVRM art. 3. Een vreemdeling, die zich op Curaçao wil vestigen om hier te lande te wonen en te werken, moet de normale procedure volgen. Een persoon kan zich om bescherming op Curaçao aanmelden alleen als zijn/haar leven in zijn/haar eigen land echt gevaar loopt of indien hij/zij het risico loopt om in het land van herkomst door autoriteiten mishandeld of gemarteld te worden.
Mensenrechten
De bezorgdheid over dit thema en het onderwerp mensenrechten is een realiteit. In enkele gevallen bestaat er de perceptie dat Curaçao niet genoeg aandacht besteedt aan ongedocumenteerden. Ten eerste is het zo dat, op het moment dat de Politie, tijdens een onderzoek of controle, een persoon tegenkomt die de vereiste verblijfsvergunning niet kan tonen, wordt deze persoon naar de afdeling vreemdelingentoezicht van de Politie gebracht. Er wordt dan via het immigratie- en toelatingssysteem nagetrokken of er meer informatie over het verblijf van de persoon bestaat en de autoriteiten zullen de persoon interviewen om achter de reden van zijn/haar illegaal verblijf te komen. De autoriteiten gebruiken deze informatie om een proces verbaal hier ter zake op te maken. Indien nodig, wordt een besluit tot uitzetting van de desbetreffende persoon opgesteld.
Bezwaar tegen een besluit
Op Curaçao krijgt iedereen volgens de wet de kans om bezwaar tegen dit besluit aan te tekenen. Hij/zij kan in bezwaar gaan bij de Minister van Justitie of in beroep gaan bij het Hof van Justitie. Op grond van de jurisprudentie van de afgelopen jaren weten zowel advocaten als de regering waar ze rekening mee moeten houden wanneer er bezwaar tegen de uitzetting van een persoon vanwege zijn/haar illegaal verblijf wordt aangetekend. Jurisprudentie bepaalt dat een persoon niet automatisch recht heeft om de behandeling van zijn/haar zaak op Curaçao af te wachten. Dit betekent dat het beleid dat Curaçao voert juist is. Het beleid doet geen inbreuk op de rechten van ongedocumenteerden. In enkele specifieke gevallen heeft de rechter bepaald dat er met inachtneming van specifieke details, uitzonderingen op deze regels mogelijk zijn. Dit beleid is ook in overeenstemming met internationale normen.
Detentie: een preventieve maatregel
De detentie van een ongedocumenteerde is ook een preventieve maatregel om ervoor te zorgen dat hij/zij Curaçao verlaat. In het verleden probeerde men tot een regeling te komen met de ongedocumenteerde zodat hij/zij niet gedetineerd hoefde te worden. De persoon kon dus bij zijn/haar familie blijven totdat hij/zij werd uitgezet. Het is echter in de meeste gevallen voorgekomen, dat personen gingen onderduiken en het land niet verlieten. Vanuit het standpunt van preventie zal elke persoon die aangetoond heeft dat hij/zij niet vrijwillig het land heeft verlaten, gedetineerd worden, zodat hij/zij naar zijn/haar eigen land kan terugkeren. De ongedocumenteerde persoon die in detentie is, kan zijn/haar familie bellen en indien nodig eerste levensbehoeften, kleren en een ticket ontvangen om Curaçao te verlaten. Daarnaast kunnen ongedocumenteerden bezoek ontvangen van hun advocaat, maar de advocaat moet wel aan de veiligheidsregels van de SDKK voldoen.
De toewijzing van de gedetineerde
Curaçao voldoet aan inachtneming van de rechten van ongedocumenteerden in detentie. Ongedocumenteerden in detentie worden anders behandeld dan personen die op basis van de strafwetgeving gedetineerd zijn. Er worden doorlopend acties ondernomen om de kwaliteit van politiecellen en de SDKK te verbeteren (ook de barakken van vreemdelingen in detentie). Deze centra worden regelmatig door lokale en internationale organisaties bezocht die Justitie adviseren hoe het functioneren van deze centra kan worden verbeterd. De regering probeert om, de financiële beperkingen in acht nemende, de uitgebrachte adviezen uit te voeren. In dit kader is onlangs met Nederland overeengekomen, dat Curaçao zijdens Nederland financiële hulp voor de verbetering c.q uitbreiding van de detentieruimtes voor ongedocumenteerden zal ontvangen. Het een en ander hieromtrent dient nog geformaliseerd te worden.
Solidair maar realistisch
Hoewel volgens artikel 3 EVRM Curaçao de bovengenoemde bescherming aan betrokkenen geeft, hanteert zij haar beleid van toelating en uitzetting. Er wordt geen uitzondering gemaakt voor Venezolaanse vreemdelingen die hun land vanwege de huidige situatie tijdelijk willen verlaten en op Curaçao willen blijven zonder aan het toelatingsbeleid te voldoen. De regering van Curaçao is solidair met de burgers van Venezuela. Echter, door de sociaal economische realiteit en de kleinschaligheid van ons eiland kan Curaçao geen grote stroom vreemdelingen opvangen. Zelfs grote landen in de regio die Venezolanen toelaten beperken nu de toegang van Venezolanen die in hun land willen blijven. Als een Venezolaanse vreemdeling aan alle vereisten volgens de normale procedure voldoet, krijgt hij/zij een verblijfsvergunning net als alle andere vreemdelingen van verschillende nationaliteiten.
Taskforce ongedocumenteerden
De regering van Curaçao is op de hoogte van de alarmerende situatie in Venezuela en volgt deze situatie nauwlettend. De Taskforce voor ongedocumenteerden op Curaçao komt regelmatig bijeen om alle ontwikkelingen rond dit thema te behandelen. Deze taskforce bestaat uit alle overheidsorganisaties die zich met dit onderwerp bezig houden. De taskforce heeft een crisisplan opgesteld rekening houdend met de rechten van betrokkenen, mocht de situatie in Venezuela escaleren en er een zeer grote stroom vluchtelingen uit Venezuela naar Curaçao komen.
